Las úr elstu sjóferðabæninni

Guðni Th. Jóhannesson, forseti Íslands, flytur ávarp á sjómannadaginn í Grindavíkurkirkju. Fjær situr sr. Elínborg Gísladóttir

Sjómannadagurinn var haldinn hátíðlegur víða um land í gær. Það var þó annar bragur á en áður vegna kórónuveirunnar og minna um almenn hátíðahöld en áður.

En það var í mörgu að snúast þegar kirkjan.is kom í Grindavíkurkirkju um tíuleytið í gærmorgun. Hanna Margrétardóttir, kirkjuvörðurinn, var í önnum, eins sóknarpresturinn sr. Elínborg Gísladóttir, og Arnþrúður Margrét Jónasdóttir sem undirbjó léttar veitingar, hellti upp á kaffi og lagði á borð kirkjukleinur og konfekt. Og kirkjukórinn skaut á stuttri æfingu undir stjórn Erlu Rutar Káradóttur, kantors. Einsöngvarinn Berta Dröfn Ómarsdóttir fór líka yfir sitt prógramm.

Það var ekki bara sjómannadagurinn heldur var von á forseta Íslands, Guðna Th. Jóhannessyni sem ætlaði að flytja hugleiðingu í tilefni dagsins. 

Athöfnin hófst á því að forseti gekk í kirkju ásamt sr. Elínborgu, Fannari Jónassyni, bæjarstjóra og Hrafnhildi Kristjánsdóttur, eiginkonu hans, og Einari Harðarsyni, formanni sjómannafélags Grindavíkur, sem lagði blómsveig við altarisgrátur.

Guðni forseti hóf hugleiðingu sína á því að hvetja áheyrendur til að hugsa hlýtt til þeirra sem misst hafa ástvini vegna kórónuveirunnar, missirinn væri sár. En vonin væri björt, þegar horft væri til viðbragða yfirvalda, vísindalegrar þekkingar og reynslu.

Forsetinn tengdi saman sögu og samtíð.

Farsóttir væru ekki nýjar af nálinni, í Aþenu til forna geisaði þung sótt og plágan mikla í Flórens á 14du öld. Sú pest kom til Íslands sem svartidauði og eirði fáum. Hann vitnaði gamla annála um pestina, og gat um svokallaðan ætternisstapa á Gautlandi í Svíþjóð sem sagt væri frá í fornri sögu, en þar var gömlu og lasburða fólki steypt ofan – heimildir eru til um að til svipaðra ráða hafi verið gripið í hallærum á fyrstu öldum Íslandsbyggðar.

Sagan geymdi mörg dæmi um hörku og grimmd, sagði forsetinn. Síðan sagði hann margar fréttir innan lands sem utan hryggja okkur eða reita til reiði: „Stundum veldur eitt atvik straumhvörfum. Stundum breytist eitt ódæðisverk í sannleiksmerki um djúpstætt misrétti,“ sagði Guðni og að morðið á George Floyd hefði orðið að slíku tákni og hrundið af stað mótmælaöldu sem ekki sæi fyrir endann á. Hann sagði að fyrrum forsetar þar vestra ásamt mörgum öðrum leiðtogum hefðu fordæmt ódæðið og látið þá ósk sína í ljós um að kerfisbundnu ranglæti og rótgróinni kynþáttahyggju yrði nú að linna. Undir það hlytum við að taka. Einmitt í þessu húsi, í guðsþjónustu. „Því hvaða réttur er dýrmætari en sá en að mega draga andann?“ sagði Guðni. Floyd var sviptur honum. Og kristinn siður hlyti að taka undir þau orð um þann rétt og lýsa andúð sinni á óréttlætinu. Og spurði hvort væri betra að: „Stuðla að sátt, eða kynda undir ófriðarbál?“

Góðum árangur náðist í baráttu við veiruna vegna þess að traust var lagt á vísindi og þekkingu. Það væri gleðiefni. Á sjómannadegi væri gott að minnast þess að framþróun í tækni og vísindum hefði dregið úr slysum og óhöppum á sjó. Fyrir það bæri að þakka. En hættur hafsins yrði engu að síður að virða í stað þess að falla í freistni oflætisins.

Hann minntist þess að sjómenn hefðu fyrrum tekið ofan höfuðföt sín áður en ýtt var úr vör og lesið sjóferðabæn – meðal annars í Grindavík.

Guðni gerði að lokaorðum sínum upphafsorð úr elstu íslensku sjóferðabæninni sem varðveist hefur og er úr kaþólskri tíð:                          

Eftir guðsþjónustuna var gengið í safnaðarheimili kirkjunnar þar sem boðið var upp á kirkjukaffið. Það var glatt yfir fólki og það var augljóslega ánægt með daginn og ræðumanninn og hafði um margt að spjalla.

Sr. Elínborg sagði tíðindamanni að í prestakallinu byggju um 3.500 manns. Þar af um 600 manns af erlendu bergi brotið, og í þeim hópi 400 Pólverjar. Hún sagðist hafa fyrir nokkru jarðsungið pólskan mann og með henni í þeirri athöfn var kaþólskur prestur. Það er gott dæmi um samvinnu ólíkra kirkjudeilda og til fyrirmyndar.

hsh

Sjómannadagskransinn við altarisgrátur

Kirkjuvörður og klerkur stilla saman strengi fyrir komu forsetans

Í kirkjukaffinu - frá vinstri: Margrét Gunnarsdóttir, djákni, 
Heiðar Hrafn Eiríksson, Gunnar Tómasson, og Guðni forseti.