Margir hafa komið sér upp svo ákveðnum jólakortastíl að efnistök eru fyrirsjáanleg. Sum jólakortin í ár voru nánast þau sömu og komu í fyrra. Ég fór að velta vöngum yfir vana. Grunur læddist að mér að flest sem gerum væri endurtekning? Mér til furðu og raunar skelfingar komst ég að því að jólakort mín síðustu sjö ár voru nánst eins! Svo rak ég augu í að flestir vinir mínir á facebook skrifa í flestum tilvikum svipaðar athugasemdir á síður sínar. Myndirnar eru líkrar gerðar.

Svo fór ég skoða lífshætti fólks, hvernig það ver dögum og hvað það gerir í vinnu og heima. Við höldum okkur á sömu slóðum, drekkum sama kaffið úr sama bollanum. Flestir tala við sama fólkið, hugsa sömu hugsanir, nota sömu orð og dást að sömu “köllunum” nú eða flokkunum og klisjum. Fólk byrjar daginn með ákveðnu móti og samkvæmt ákveðinni forskrift. Klósettferðin lík, morgunverðurinn sá sami allt árið. Vinna, ferðir og frí skv. forskrift. Hversu gjöfult er þannig líf? Lífslag vélmennis? Erum við verur ofuríhalds og stöðnuð í endurtekningum okkar?

Þorum við út fyrir þægindaramma hins þekkta og fyrirsjáanlega? Getur verið að lífið sé bara innan ramma eða býr lífsnautnin kannski aðallega handan hans? Ég er viss um og fullyrði að tilgangur lífsins verður aldrei fundinn í ytra formi eða umbúðum. Það er ástæða til að spyrja hvort forrit huga og hegðunar séu góð og henti lífsleikni eða ekki. Við ættum reglulega að endurskoða þau mynstur lífsins sem eru á okkar valdi. Vani er góður en til lítils ef hann skilar ekki lífsnautn.

Allir þarfnast öryggis. En ramminn er ekki markmið heldur aðeins forsenda til að fólk geti undrast og glaðst. Ef lífið verður of vanabundið er hætta á að fólk fari á mis við hið góða og gjöfula. Vani getur jafnvel verið fyrsta stig dauðans því líf í vanaviðjum getur hindrað djúpar upplifanir og þar með þroska. Venjur og siðir eru lífsform en ekki inntak. Líf þarfnast ramma en líka sköpunar. Það þarnast siðar en líka nýjungar, þarfnast venju en líka hátíðar. Allir þarfnast festu en líka ævintýris, hins djúpa og háleita.

Bandaríski guðfræðingurinn Langdon Gilkey talaði oft um order and novelty, sem er að lúta bæði skipan og hefð en opna líka og skapa. Stefnan um skipan og nýjung er heilnæm og varðar einstaklinga, guðfræði, kirkjulíf og þjóðfélag. Jesús Kristur er - í þeim efnum sem öðrum - besta fyrirmyndin.

Ég tók afleiðingum af hugsunum mínum í upphafi árs. Í ár sleppi ég væntanlega jólakortaskrifum og reyni að láta af vanakvillum. Stóra áramótaheitið sem ég strengdi er:

Á þessu ári ætla ég að breytast.