Hvað merkir „að hafa ekki grænan grun“ um eitthvað? Hvers vegna skortir grænku í máltækið? Einhvers staðar las ég um að grænn litur væri oft notaður til áherslu í máli og að hér sé líklega einnig um að ræða stuðlun, gr – gr, grænn - grunur. En þá hefði líka mátt segja: Ég hef ekki gráan grun um þetta eða hitt. Græni liturinn er líka notaður um þann sem er „alveg grænn“ í merkingunni að hann viti lítið sem ekkert. Til viðbótar má svo nefna orðið „grænjaxl“ um viðvaning og vísar orðið til óþroskaðs bers.
Öll græn Og nú á þessum síðustu tímum vilja allir vera grænir! Hvað er eiginlega að gerast? Hvers vegna er litur grænjaxlanna og hins græna gruns orðinn svona vinsæll? Jú, svarið liggur víst í því að kosningar eru í vændum og nú telja allir sig eiga erindi inn á grænu svæðin til að vernda þau eða nýta á skynsamlegan hátt. Vinstri grænir, eða vinstri græn ef við viljum tala máli beggja kynja, hafa aukið fylgi sitt í skoðanakönnunum og nú er farið að tala um hægri græna. Þó hef ég hvergi heyrt talað um hægri græn. Það er eins og eintómir karlar séu hægra megin við miðju. Vorið er á næsta leyti og þá grænkar allt og grær. En svo kemur haust þegar „grasið visnar og blómin fölna“ eins og Jesaja spámaður orðar það. Hvað verður þá um flokkana sem nú grænka hver í kappi við annan fyrir kosningar? Fölna þeir líka og fella blöð? Eða verða þeir sígrænir sem greniskógur?
Blikur á lofti En eitt er víst að raddir vísindamanna um hlýnun andrúmsloftsins af mannavöldum eru farnar að hafa áhrif á almenning og stjórnmálamenn í okkar heimshluta. Meira að segja er Bush forseti farinn að tala um aðgerðir til að draga úr mengun. Já, hann er kannski ekki alveg eins grænn og margur hélt. Já, tungumálið er margslungið og verður seint tæmt meðan það grær og dafnar.
Umhverfisvænir menn, karlar og konur, hafa verið kallaðir græningjar hér á landi. Eru duldir fordómar í þeirri orðnotkun á íslensku? Höfum við hingað til litið niður á þau sem vilja vernda náttúruna? Er það að breytast?
Og með hvaða hætti viljum við vernda landið okkar? Viljum við fjölga grænum svæðum? Þá þurfum við að rækta landið upp og þar með gera stærri hluta landsins að „manngerðu“ svæði. Eða viljum við hafa það ósnortið að mestu og láta náttúruna eina, veður og vinda, frost og funa, fara höndum um landið? Hvað með aukna skógrækt? Viljum við breyta ásjónu þessa lands sem býr yfir undurfögrum auðnum og víðáttum sem eru með allt öðrum blæ en flest landsvæði t.d. á meginlandi Evrópu? Höfum við kannski ekkert val og neyðumst til að planta trjám um allt til að vinna gegn mengun?
Hefur þú grænan grun? Hér eru margar spurningar settar fram og ég hef varla grænan grun um hvernig á að svara þeim öllum. En eitt er víst, við verðum að auka græna litinn í lífinu, ef við ætlum að gefa komandi kynslóðum tækifæri til að neyta og njóta þess sem jörðin iðjagræn getur boðið uppá. Þurfum við ef til vill að endurvinna allt hjá okkur, alla hugsun, í tengslum við það sem við kennum við grænan lit?
Hverfandi jöklar, hækkandi sjávarmál, vaxandi eyðimerkur, gruggugri sjór og mengaðra andrúmsloft. Er þetta það sem koma skal? Eða er það á okkar valdi að taka höndum saman og snúa þróuninni við? Eða erum við of miklir grænjaxlar til að svo megi verða? Eða erum við kannski að verða nógu græn í hugsun til að svo geti orðið? Mér finnst ég hafa, örlítinn, grænan grun um, að hið síðarnefnda sé að gerast smátt og smátt. Og hafi ég rétt fyrir mér þá geta komandi kynslóðir tekið undir trúarjátninguna í 23. sálmi Davíðs konungs eins og mörg okkar gera nú: Á grænum grundum lætur hann mig hvílast, leiðir mig að vötnum þar sem ég má næðis njóta.
Pistillinn var skrifaður fyrir Vesturbæjarblaðið í mars 2007
