Einhver
eftirminnilegasti maður sem ég hef hitt á lífsleiðinni var afganskur bóndi,
flóttamaður í Noregi. Þá var ég prestur í norsku kirkjunni. Staða okkar var að
öllu leyti ólík. Ég innflytjandi til gamla landsins okkar, - Noregs. Hann var
þar flóttamaður með konu og tvö börn án alls. Framtíðin óviss, ekki
landvistarleyfi og engin atvinna. Ég flaug með fjölskylduna til nýja landsins
þar sem mín beið vinna og húsnæði. Við bjuggum við öryggi og velsæld en það
gerði hann ekki og börn hans ekki heldur eða eiginkona. Munur okkar
var að ég fæddist á öðrum stað á jörðinni en hann. Ég mátti vera í landinu en hann
kannski ekki.
Hann hafði
farið um langan veg, mest fótgangandi að næturlagi því ekki var öruggt að
ferðast á daginn. Aðstæður í hans heimalandi voru svo óbærilegar að
hann sá engan kost annan en að flýja þaðan allslaus. Það var ólýsanlega
hættuleg ferð yfir fjöll og hæðir, skóga og sanda, lönd og álfur. Frá
Afganistan, gegnum Íran, Tyrkland, Grikkland og yfir til Ítalíu og einhvern
veginn þaðan var hann kominn til Noregs. Hann hafði kynnst mörgu á leiðinni.
Kannski því besta í fari fólks. Hlýju þeirra sem skjóta skjólshúsi yfir
flóttafólk. Góðu fólki sem gaf öðrum með sér af eigin gæðum jafnvel þó þau væru
lítil. Sumir eru nefnilega þannig að þeim tekst að gefa svo mikið af svo litlu.
Hann hafði
líka kynnst því versta í mannlegu eðli. Ofbeldi, svikum, hatri og fordómum.
Hann vissi að til er vont fólk sem engum vill gera gott. Í einhverju þorpi í
Tyrklandi var ráðist á hann og þar var hann skorinn á háls. Hann var með
áberandi ör sem sannaði tilvist illvirkja. Fyrir eitthvert kraftaverk lifði
hann þá atlögu af.
Fyrst þegar ég
leit á þennan mann þá tók ég eftir þessu mikla öri. Þessum vitnisburði um
illsku, fordóma og hatur. Þegar ég leit aftur á manninn sá ég ekki örið lengur.
Það voru augu þessa manns sem ég tók mest eftir. Þetta voru augu spekings sem
hafa séð heiminn eins og hann er, hafa séð manneskjur gera bæði gott og vont.
Það var einkennileg gæska og mildi í þessum augum. Það átti reyndar
við um andlit mannsins allt. Það var einhver stóísk ró yfir honum. Ró
þess sem óttast ekkert og engan lengur. Það var búið að gera við hann allt sem
hægt var að gera einum manni, einni fjölskyldu. Hann hataði engan,
vildi engum vont. Hans eina þrá var að fá að setjast einhvers
staðar að og fá að yrkja jörðina, eiga nokkur dýr, verða aftur
bóndi. Í þessum manni bjó kærleikur. Alveg óendanlega dýrmætur kærleikur
fyrir það samfélag sem hefði tekið á móti honum.
Oft hugsa ég
til þessa manns. Ég man enn þá andlit hans. Man gæskuna sem frá honum
stafaði. Örlög hans þekki ég ekki. Vonandi fékk hann að vera með ástinni sinni
og litlu börnunum í Noregi. Ég er snúinn heim í land minna forfeðra
og mæðra, heim í öryggi Íslands. En í hvaða hópi er ég þar? Er
ég meðal þess fólks sem gerir flóttamönnum eitthvað gott? Eða er ég meðal
illvirkjanna sem skera á háls? Það er næstum verra að vera í þriðja flokknum,
þeim er stendur á sama um allt og alla og gera aldrei neitt.
Þriðji hópurinn er fólk regluverksins, afsakananna, og syndaranna
sem með aðgerðarleysi sínu er sama um lífið!