Hún var 28 ára þegar hún fékk nóg. Hún var búin að vera með honum síðan hún var 16 og hann 18. Það voru næstum þrjú ár síðan hana hafði langað til þessa að sofa hjá honum. Hann var góður maður. Hann hafði alltaf reynst henni vel. Hún gat bara ekki elskað hann lengur. Það versta var að hún hafði enga afsökun. Hún óskaði þess stundum að hann héldi framhjá henni eða gerði eitthvað sem gæti réttlætt ákvörðunina.

Hún var með svo mikla sektarkennd. Ekki bætti úr skák að allir vinirnir og fjölskyldan höfðu skoðun á þessu. Öllum fannst svo leiðinlegt að þau væru að skilja. Öllum fannst þau svo frábær saman og fannst að hún gæti alveg lagt aðeins meira á sig. Enginn skildi hennar tilfinningar. Enginn setti sig í hennar spor. Hún fékk engan stuðning þegar hún tók erfiðustu ákvörðun lífs síns.

* * *

Hann var 36 ára þegar hann gat ekki lengur lokað augunum fyrir staðreyndunum sem blöstu við. Það var augljóst að hún hélt framhjá honum. Þegar hann hafði safnað í sig kjarki og spurt hana beint út fékk hann öll svörin sem hann hafði óttast mest. Hún hafði verið í sambandi við annan mann í þrjú ár. Hún var þó ekki viss hvort hún vildi hann eða hinn. Hún stakk upp á fjölskylduráðgjöf og þau fóru í tvo tíma. Í öðrum tímanum var ljóst að hún vildi bara halda þeim báðum. Hún vildi ekki skilja en hún vildi ekki heldur hætta með hinum. Þetta voru myrkustu mánuðir lífs hans. Hann vissi varla mun á nóttu eða degi. Hann hætti að geta borðað. Hann bara grét.

Hann skildi hana samt svo vel að vilja einhvern annan en hann. Hann var svo sem ekki merkilegur pappír. En hann hafði alltaf elskað hana. Það hafði ekkert breyst. Oft langaði hann mest að láta bara sem ekkert hefði í skorist og horfa í hina áttina. Það var svo erfitt að skilja, að rífa sig upp frá öllu sem var kunnuglegt og halda út í óvissuna.

Að lokum gat hann ekki annað en farið. Hann gat ekki látið koma svona fram við sig. Þegar hann loksins skildi kom í ljós hverjir voru virkilegir vinir hans.

* * *

Hún var 42 ára þegar hún loksins fór frá honum. Þau höfðu verið saman frá því bæði voru 25 ára. Hún varð ólétt nánast um leið og þau kynntust og þá giftu þau sig, keyptu hús og byrjuðu í baslinu. Fljótlega kom annað barn en síðan liðu fimm ár þar til litli kúturinn fæddist. Það var þegar hún var ólétt af honum sem hann sló hana fyrst. Hún fékk svo sem ekki mikið áfall. Hann hafði alltaf verið ógnandi í framkomu þegar hann drakk og oft hafði hann hótað að leggja hendur á hana. Þetta var bara sjálfsagt framhald af öllu saman.

Það tók hana tíu ár, frá fyrsta högginu, að koma sér í burtu. Hún vildi alltaf gera það sem börnunum var fyrir bestu og hún vildi líka svo gjarnan hjálpa honum. Það tók hana tíu ár að átta sig á því að hún gæti aldrei hjálpað honum. Það tók hana líka tíu ár að viðurkenna að hjónabandið væri ekki það besta fyrir börnin.

En það var svo erfitt þegar vinirnir og vinkonurnar virtust ekki almennilega trúa henni. Þau létu stundum í það skína að hún væri bara að búa þetta til. Meira að segja mamma hennar og pabbi voru lengi vel á hans bandi. Hann hafði nú alltaf verið svo góður þrátt fyrir allt.

* * *

Þessar sögur gætu allar verið sannar.

Munur á sorg vegna dauðsfalls annars vegar og skilnaðar hins vegar getur falist í afleiðingum og viðbrögðum umhverfis. Við fráfall maka fær eftirlifandi jafnan samúð og umhyggju. Sá sem lést er horfinn að eilífu. Við dauðsfall eru fyrir hendi skýrar reglur og hefðir um það hvernig hinn látni eða hin látna er kvödd. Það undirstrikar missinn og veitir farveg fyrir sorgarúrvinnslu og samúð til eftirlifandi. Oft verða margir til þess að veita hjálparhönd, bæði fagaðilar, ættingjar og vinir.

Við skilnað geta viðbrögð umhverfis verið afar breytileg. Margir mæta skilningi og hlýju, aðrir geta mætt andúð og jafnvel fordæmingu. Sumir missa samband við fyrrverandi tengdafjölskyldu og vini, jafnvel börn sín. Mikill söknuður og sorg getur fylgt því. Það að horfa upp á fyrrverandi maka með nýjum lífsförunaut getur valdið óbærilegri þjáningu. Sorgin og sorgarferlið verður oft blandið reiði og höfnunartilfinningu sem erfitt getur reynst að vinna úr og jafna sig á. Þetta getur leitt af sér beiskju og einmanaleika. Þá getur þjóðfélagsstaða og efnahagur breyst mikið og skipting eigna raskað fjárhag illilega.

Nú er boðið upp á sjálfstyrkingarnámskeið fyrir fráskilda í Grafarvogskirkju. Þessi námskeið hafa verið afar vel sótt og þörfin er greinilega mikil. Það er ekki síður mikilvægt að þjónar kirkjunnar sinni eftirfylgd við fráskilda en fyrir þau er missa ástvin. Þessi námskeið eru byggð upp á svipaðan hátt og sorgarhópar þar sem sorgarviðbrögð þessara hópa eru áþekk. Það er svo dýrmætt að geta deilt sögum sínum með fólki sem hlustar og vill skilja. Það er svo gott að geta deilt tilfinningum sínum með fólki sem trúir þér og dæmir þig ekki. Það er ekki síður dýrmætt að fá að spegla sig í sögum og tilfinningum hinna. Að fá að deila lífssögunum með hvert öðru.