Prédikun
flutt í sjónvarpi á aðfangadagskvöld 2021.
Míka 5:1-4a; Lúk. 2:1-14.
Við skulum
biðja:
Guð, þú sem
varðst eins og við, lát okkur verða eins og þú. Amen.
Náð sé með
yður og friður, frá Guði föður vorum og Drottni Jesú Krist. Amen.
Gleðilega
hátíð
Hið heilaga
kvöld, aðfangadagskvöld jóla árið 2021 er upp runnið. Fjölskyldur hafa
komið saman og hin fullorðnu leggja sig fram um að skapa góðar minningar fyrir
börnin. Hefðir halda sér og þekkt er sagan af því
þegar hækillinn er skorinn af lambalærinu áður en það fer í
ofnpottinn. Hvers vegna, jú vegna þess að mamma hafði þann háttinn á og
mamma hennar og jafnvel mamma ömmu og þar með var þetta orðin hefð í
fjölskyldunni að skera hækilinn af fyrir steikingu. Þegar
farið var að athuga málið nánar kom í ljós að hjá langömmu var ofnpotturinn of
lítill fyrir lærið og því þurfti að finna ráð til að koma lærinu fyrir í
pottinum.
Þannig
verða hefðir stundum til af hagkvæmnisástæðum en hefðir eru mikilvægar og
algengar í sambandi við jólahald og matarvenjur um jól. Þær ganga frá
einni kynslóð til annarrar og mörgum þykir gott að hvíla í hefðunum sérstaklega
um jólin.
Um víða
veröld heldur kristið fólk helga jólahátíð. Hverfa frá vana hversdagsins,
njóta samvista ástvina og hugsa um líf okkar. Á þessu helga kvöldi viljum
við helst af öllu leggja vandamálin til hliðar um stund og finna hvað það er
sem mestu máli skiptir, gerir okkur sæl og lætur okkur líða vel. Jólin minna okkur á að Guð kom í
heiminn í barninu Jesú. Kom til jarðarinnar sem einn af okkur,
maður meðal manna, Guð og maður í senn.
Hann kom
ekki í heiminn í stórri höll eða hátæknisjúkrahúsi heldur í gripahúsi en
væntanlega hefur einhver móðir ljóssins verið Maríu til aðstoðar við fæðinguna
og rétt henni barnið litla áður en hún vafði það reifum.
Frá hinu smáa kemur hið stóra og mikla. Af því sem við teljum lítið og áhrifalaust
getur sprottið eitthvað mikið með mikil áhrif og miklar afleiðingar. Við þekkjum vel hvernig eldgos á Íslandi
getur haft afleiðingar fyrir flugsamgöngur í Evrópu og jafnvel víðar um
heim. Við þekkjum hvernig bráðnun
jöklanna á eyjunni okkar litlu norður í höfum hefur áhrif á sjávarstöðu sunnar
á hnettinum. Við þekkjum hvernig lítil
ósýnileg veira olli heimsfaraldri. Við
þekkjum hvernig fæðing drengsins hennar Maríu markar upphaf tímatals okkar og
hvernig líf hans, dauði og upprisa hafa mótað líf milljarða manna.
Náttúran
hefur sinn takt og eldgos verða hér á landi sem og annars staðar þar sem þannig
háttar til. Vísindamenn okkar vita margt
um eldfjöllin en samt svo lítið um nákvæma hegðun þeirra þegar þau gjósa.
Vísindamenn vita líka margt um veiruna sem veldur covid
19 sjúkdómnum en samt svo lítið um nákvæma hegðun hennar þegar hún stökkbreytir
sér trekk í trekk. Svo sannarlega komu
engin himnesk boð um þennan gest sem bauð sér sjálfur í líkama manna fyrir
nærri tveimur árum. Veiran er af þessum
heimi og er í þessum heimi og vera hennar og þær afleiðingar sem hún hefur haft
eru svo sannarlega ekki í anda þeirra himnesku boða sem hátíð ljóss og friðar
byggist á.
Þegar frásaga Lúkasar læknis og guðspjallamanns er skoðuð
finnast margar tengingar við þann jarðveg sem sögur guðspjallanna byggjast
á. Við heyrðum áðan lesið úr bók Míka
spámanns þar sem hann segir: “En þú,
Betlehem Efrata, ein minnsta ættborgin í Júda, frá þér læt ég þann koma er
drottna skal í Ísrael.“ Margir fræðimenn hafa velt fyrir sér hvers vegna María
hafi þurft að ferðast til Betlehem frá Nasaret kasólétt til að láta skrá nafnið
sitt í skattbók Ágústusar keisara því ekki var ætt hennar þaðan. Það var hins vegar Jósef sem átti ættir sínar
að rekja þangað. En auðvitað fann Guð
leið til þess að spádómur Míka rættist.
Þess vegna fæddist Jesús í Betlehem en ekki í heimabæ sínum
Nasaret.
Hann fæddist í gripahúsi, fjárhúsi segjum við
gjarnan. Niðurlægingin var algjör fyrir
hina ungu frumbyrju. Sonur hennar
samsamaði sig frá upphafi þeim fátæku og smáu og varnarlausum dýrunum sem eiga
allt undir því komið að vel sé farið með þau af mönnunum. Í kristinni trú er lögð áhersla á það að vel
sé farið með dýr því kærleikurinn á að ná til alls þess sem skapað er, dýra,
manna og gróðurs jarðar.
Það
fór ekki mikið fyrir gestrisninni þegar barnið hennar Maríu fæddist. Ekki var laust pláss í gistihúsinu eins og
textinn segir og spurning hvort svo sé enn í dag. Gistihús dagsins í dag er ekki af mönnum
byggt þegar barnið knýr dyra og beiðist inngöngu. Gistihúsið er hjarta okkar hvers og
eins. Í ritum Biblíunnar er hjartað aðsetur sálarlífsins, bæði hugsunar,
skilnings og tilfinninga.
Hjartahúsin
okkar sem við veljum hvort við opnum, opnum við ekki aðeins fyrir trúnni heldur
einnig fyrir hverjum þeim sem á knýr eins og fram kemur í hinni helgu bók.
Fyrstu tíðindi þess fagnaðarerindis að barnið væri fætt í
Betlehem komu ekki frá þessum heimi, heldur af himnum ofan. Engill Drottins birtist með þessi himnesku
boð. Hann áræddi ekki að færa boðin
fyrst til þess mannfjölda sem í Betlehem dvaldist heldur fann hann nokkra hirða
sem vöktu yfir hjörð sinni og vernduðu hana fyrir rándýrum og öðrum
hættum. Aftur erum við minnt á mikilvægi
þess að vernda dýrin og fara vel með þau.
Hirðarnir tilheyrðu ekki tiginni stétt eða valdastétt en engillinn trúði
þeim fyrstum manna fyrir fagnaðarerindinu.
Það er líka eftirtektarvert að þegar engillinn sá hvað hirðarnir urðu
hræddir við komu hans bað hann þá um að láta af ótta sínum áður en hann
tilkynnti þeim hin miklu tíðindi, fagnaðarerindið um fæðingu frelsarans. Flutti þeim boðskapinn um persónulegan
frelsara. Og strax í þessari fyrstu
guðsþjónustu þessa fámenna safnaðar á Betlehemsvöllum er Guði sungið lof og
dýrð eins og í guðsþjónustum dagsins í dag.
Í hverri guðsþjónustu nema á páskaföstu og jólaföstu er dýrðarsöngurinn
sunginn. „Dýrð sé Guði í upphæðum og friður á jörður og velþóknun Guðs yfir
mönnum.“ Dýrðarsöngurinn var ekki
ókunnugur samtíðarmönnum Jesú því hann var sunginn í musteri Salómons.
Það sem
er á sér grundvöll í því sem var og nútíminn er grundvöllur þess sem
verður. Þannig heldur sagan áfram
kynslóð eftir kynslóð. Jólin eru hátíð
þar sem kynslóðirnar koma saman, allt frá smábörnum til hinna öldruðu. Þar sem hver fjölskylda heldur í sínar hefðir
og gerir ráð fyrir að hittast heil og fagna samvistunum. Ef til vill vantar einhvern í ár sem horfinn
er og saknað eða er fjarverandi af einhverjum ástæðum. Þess vegna eru jólin líka tími saknaðar og
sársauka fyrir suma þó gleðileg eigi að vera.
Við erum stödd á mismunandi stöðum í lífinu. „Ég er vegurinn, sannleikurinn og lífið“
sagði hinn nýfæddi Jesús síðar þegar hann ræddi við lærisveina sína.
Á þeim
vegi býðst okkur að ganga lífsins leið og getum gert þegar við höfum opnað
hjarta okkar fyrir honum sem fæddist í Betlehem og er frelsari okkar og
leiðtogi.
Skilaboð
engilsins eru ætluð öllum þeim sem heyra og hlusta, hvar sem við fæðumst og
hvar sem við búum. Skilaboðin um þann
sem frelsar okkur frá villu og byrðum þessa heims til friðar og jafnvægis í
lífi okkar. Skilaboðin um frið á jörðu
sem okkur ber að vinna að sleitulaust enda ekki vanþörf á. Þá mun „sú þjóð, sem í myrkri gengur“ sjá „mikið
ljós“. „Því að barn er oss fætt, sonur
er oss gefinn“ eins og Jesaja spámaður sagði mörgum öldum fyrir fæðingu
drengsins hennar Maríu.
Fyrir það
skulum við vera þakklát og þakklætið brýst fram í lofgjörð til Guðs sem við
tjáum í öllum fallegu jólasálmunum sem við heyrum og syngjum. „Gloria in excelsis Deo“ Dýrð sé Guði í upphæðum. Gleðilega hátíð, í Jesú nafni. Amen.
