Jer.
1:4-10
1Pét.
2:4-10
Lk.
5:1-11
Biðjum:
Góði
Guð.
Vert
þú mér allt í öllu,
mín
æðsta speki og ráð,
og
lát um lífs míns daga,
mig
lifa´af hreinni náð. Amen.
Náð
sé með yður og friður frá Guði föður vorum og Drottni Jesú Krists. Amen.
Tilgangur
Í
mínum huga snýst trúin fyrst og fremst um það að það sé tilgangur með tilverunni.
Tilgangur með lífinu. Tilgangur með lífi þínu og mínu.
Þannig
eru trú og tilgangur samofin í mínum huga. Trú mín er þannig í grundvallar
atriðum sannfæring mín um það að það sé tilgangur með lífinu og tilverunni.
Hvað
kemur upp í huga þinn þegar hugtakið trú ber á góma? Trú á að lífið haldi áfram
að lífi loknu? Að það sé líf eftir dauðann? Eða er það eitthvað allt annað sem
kemur upp í huga þinn?
Spurningin;
ertu trúuð eða trúaður? Ef þú færð þá spurningu, hverju svarar þú þá?
Kannski
væri best að svara, hvað áttu við með spurningunni? Hvað áttu við með hugtakinu
trú?
Hugtakið
trú hefur þannig í sér fólgnar margsvíslegar skýrskotanir og krefst kannski
þess að við orðum það skýrt hvað við eigum við.
Áður
en þú fæddist
Rit
og textar Biblíunnar fást við þessi viðfangsefni, trú og tilgang, lífið og
verkefni þess. Þar má finna reynslu kynslóðanna af lífsglímunni. Sú reynsla á
erindi við okkur í dag, á erindi við manninn á öllum tímum. Því af reynslu
annarra getum við lært, lærdómur annarra getur skipt okkur máli er við finnum
úrlausn á okkar daglegu verkefnum.
Í
þessum 2700 ára gamla texta í spádómsbók Jeremía sem lesinn var hér áðan segir
spámaðurinn:
Orð
Drottins kom til mín: Áður en ég mótaði þig í móðurlífi, valdi ég þig.
Er
það þannig að slíkur hugur hafi verið að baki fæðingu Jeremía? Þ.e.a.s. að Drottinn
hafið valið spámanninn til ákveðinna verka áður en hann mótaði hann í móðurlífi.
Er
það þannig að slík hugsun sé að baki lífi allra manna og alls heimsins? Og þar
með lífi þínu og mínu?
Ég
er sannfærður um að slíkur hugur býr að baki tilverunni og lífinu öllu.
En
hvað heldur þú?
Hverju
trúir þú í þeim efnum?
Vald
er fólgið í orðum
Orð
og trú eru í mínum huga jafn samofin, trú og tilgangi. Spámaðurinn heldur áfram
í textanum og segir fyrir munn Drottins:
(...)Hér
með legg ég orð mín þér í munn (...) vald yfir þjóðum og ríkjum, til að uppræta
og rífa niður, til að eyða og umturna, til að byggja upp og gróðursetja.
Í orðum er fólgin máttur. Í orðum er
fólgið vald. Með orðum sköpum við okkur samhengi, með orðum er hægt að byggja
upp og með orðum er hægt að rífa niður.
Slíku valdi fylgir því einnig ábyrgð,
þ.e.a.s. að nýta tjáningarfrelsið til góðs fyrir okkur og samfélagið.
Enda er tjáningarfrelsið grundvallar
mannréttindi í Vestrænum ríkjum. Það að fá að tjá sig, segja hug sinn.
Sorgin
Orð eru einnig mikilvæg þegar sorg eða
áföll hafa dunið yfir. Að finna tilfinningunum farveg til annarrar manneskju
sem maður treystir, í orðum, og að sjálfsögðu annarri tjáningu, tárum og öðru
atferli, hjálpar á veginum til aukinnar og bættrar heilsu.
Í upphafi
Fyrstu setningar Biblíunnar hljóða svo:
Í upphafi skapaði Guð himin og
jörð. Jörðin var þá auð og tóm. Myrkur grúfði yfir djúpinu
en andi Guðs sveif yfir vötnunum.
Þá sagði Guð: „Verði ljós.“
Og það varð ljós.
Í þessu gamla ljóði eru það orð Guðs,
þ.e.a.s. með orði skapar Guð heiminn, ljósið, og allt sem í heiminum er. Og í
gegnum hin fjölmörgu rit Biblíunnar er það Orðið, sem okkur er bent á að skipti
gríðarlegu máli.
En arche en logos, eru fyrstu orðin í frumtexta
Jóhannesarguðspjalls á grísku, sem útleggjast í íslensku þýðingunni: Í
upphafi var orðið.
Biblían miðlar þeirri trú og kannski
staðreynd að gríðarlegur máttur og vald er fólgið í orðum.
Og með þeirri gæfu að fá að tala, fá að
tjá sig, er manninum veitt hlutdeild í þessum leyndardómi og hlutdeild í því
valdi og þá þeirri ábyrgð sem felst í að tala og tjá sig.
Já sé já, og nei sé nei
Og þá er það sannleikurinn. Jesús segir
að sannleikurinn muni gera okkur frjáls.
Ég tel að það sé rétt.
Hvað heldur þú?
Við þekkjum það, hvað það er gott að
hvíla í sannleikanum, þegar við erum heiðarleg, komum hreint fram. Við þekkjum
það kannski einnig hvað það er óþægilegt að hafa ekki allt upp á borðinu, standa
í einhverjum feluleikjum, vera ekki heiðarlegur, koma ekki hreint fram, vita
betur.
Við þekkjum sjálfsagt öll slík dæmi úr
okkar eigin lífi, stór eða lítil.
Stundum getur verið erfitt að segja
sannleikann, finnst ykkur það ekki?
En Jesús sagði einmitt viðmælendum sínum
og hvatti þá til að láta já-in sín þýða já, og nei-in sín þýða nei.
Við þekkjum hvað sannleikurinn getur
rifið og rústað. Sannleikurinn getur gert það að verkum að við þurfum að
umturna lífi okkar, byrja upp á nýtt.
Sannleikurinn er samt sagna bestur, en
stundum er talað um hvíta lygi, þið þekkið það einnig. Hvíta lygin þýðir að
stundum má satt kyrrt liggja, þ.e.a.s. stundum finnur maður svo til undan
sannleikanum að óþarfi er að núa manni honum um nasir, það skiptir kannski ekki
alltaf máli að halda honum á lofti, eins og mótmælaspjaldi á Austurvelli.
Andlegar fórnir og lifandi steinar
Skrif Jeremía spámanns eru frá 2700 fyrir
Krist. Rúmlega 700 árum síðar ritaði Pétur postuli bréf til safnaðanna í litlu
Asíu, sem lesið var úr hér áðan. Hann minnir söfnuðina á stöðu þeirra sem
kristinna manna, talar um þá sem útvalda kynslóð og samfélag konunga og presta
og hvetur þá til að feta í fótspor Krists. Hann talar um andlegar fórnir og að einstaklingarnir
í kirkjunni eigi að byggja kirkjuna sem lifandi steinar.
Hann varpar fram þessari sterku
myndlíkingu að kirkjan er ekki steinsteypta húsið, heldur byggist kirkjan upp á
því fólki sem í henni er, þ.e.a.s. kristið fólk á öllum tímum er sem lifandi
steinar í hinni lifandi, starfandi kirkju í heiminum.
Sú hvatning á einnig við í dag fyrir
okkur.
Að vera sem lifandi steinar í
samfélaginu.
Þetta er hvatning til kærleiksþjónustu,
þjónustu við náungann og Guð. Þjónustu á þeim nótum að enginn skal finna sig
utan samfélagsins.
Ákall Öryrkjabandalagsins sem eitt sinn
var þeirra slagorð: Ekkert um okkur án okkar! er einmitt í þessum anda. Þar
var hvatt til þess að ekki ætti að samþykkja lög, setja reglur um aðbúnað,
þjónustu, stuðning, eða hvað annað fyrir þann samfélagshóp, nema rödd þeirra
fengi að heyrast og vera leiðandi í þeirri vinnu og þeirri niðurstöðu sem
ákveðin yrði.
Mannréttindi
Okkar kristna trú fagnar einstaklingnum,
fagnar hverjum og einum, þér og mér. Það er líkt og í hverri sál sé heimurinn
allur fólginn, þ.e.a.s. hvert líf er óendanlega mikils virði og dýrmætt.
Manngildið í Vestrænum samfélögum byggir á þessari kristnu sýn. Hún er ekki
bara gripinn úr lausu lofti, heldur hefur hin kristna trú verið sem
uppistöðulón, Vestrænna gilda, sem ratað hafa inn í mannréttindayfirlýsingar
Vesturlanda.
Það er sú trú og sýn sem Biblían boðar og
stendur fyrir, að hver og ein manneskja sé dýrmæt í augum Guðs.
Það er samt merkilegt hvað kirkjunni
mistekst oft að vera trú þeim grundvelli sínum. Í þeim efnum þarf maður auðvitað
ekki annað en að líta í eigin barm. En einnig sér maður að kirkjan hefur verið
mjög upptekin af því í gegnum aldirnar að hafa miklar skoðanir og jafnvel
fordóma á ýmsum þjóðfélagsmálum sem Jesús fjallaði aldrei um, eins og um vígslu
kvenna, hjónaband samkynhneigðra, og þannig mætti áfram telja. Í þeim efnum
þurfum við enn á ný að standa okkur, skerpa okkur, í því að tryggja
mannréttindi allra.
Legg þú á djúpið
Í guðspjalli dagsins hvetur Jesús Símon
Pétur til að leggja á djúpið.
Það er líkt og við göngum inn í dæmisögu
þegar við heyrum þessa frásögu. Þarna voru þeir fiskimennirnir búnir að erfiða
alla nóttina til ónýtis. Ekkert fengið.
Jesús segir við Símon Pétur: Legg þú á
djúpið og leggið net ykkar til fiskjar.
Bátarnir fylltust. Þeir urðu hræddir. Orð
Jesú urðu til þess að þeir lögðu bátunum, yfirgáfu allt og fylgdu honum.
Hvernig skilur þú þessa frásögu,
dæmisögu?
Það sem kemur í minn huga er að þegar við
leggjum á djúpið, í eiginlegri og óeiginlegri merkingu þess orðs, þá erum við
að leitast eftir því að fylgja sannleikanum. Þegar við leggjum á það djúp að
opna hjarta okkar fyrir annarri manneskju með sannleikann að leiðarljósi, þá verður
heimurinn betri, kraftaverkin gerast.
Trúin
er Guðs gjöf
Trúin
er ekki eitthvað sem við höfum öðlast í eigin mætti, vegna okkar eigin gjörða
eða visku. Trúin er Guðs gjöf sem við fáum tækifæri til að rækta. Ávextir
trúarinnar birtast síðan í framgöngu okkar í lífinu, í samfélaginu hvert við
annað.
Í raun og veru eru verkefni okkar hér í heimi einföld, en
þau eru fólgin í því er við mætum hvert öðru í gleði og alvöru og tökum þátt í
lífinu hvert með öðru. Þar miðlum við öll bæði visku og blessun, því einnig við
eigum að vera hvert öðru og samferðarfólki okkar til gæfu. En einmitt þar er
það Guðs kærleikur sem mætir okkur, þegar við vöknum á hverjum morgni og við
blasa nýir möguleikar og ný tækifæri til að verða öðrum til gagns, þótt það sé
jafnvel ýmislegt í okkar eigin lífi sem er erfitt og sárt.
Kirkjan
vettvangur til að glæða og rækta trúna
Kirkjan
og helgihald kirkjunnar, jafnvel svona heimilislegt helgihald með syngjandi
sveiflu, getur verið vettvangur til að glæða og rækta trúna. Megi vettvangurinn
hér vera þér til slíkrar uppbyggingar.
Dýrð
sé Guði, föður og syni og heilögum anda. Svo sem var í upphafi, er og verður um
aldir alda. Amen.
Takið postullegri kveðju: Náðin Drottins vors Jesú Krists, kærleiki Guðs og samfélag heilags anda sé og veri með yður öllum. Amen.
Hugleiðing flutt í kvöldmessu í Bústaðakirkju 17. júlí 2022
