Prédikun flutt í útvarpsmessu í Hafnarfjarðarkirkju 29. september 2024
Það voru kannski
einhver ykkar sem tókuð eftir því hér áðan í kirkjunni að við upphaf messunnar
kveiktum við á litlu kertaljósi uppi við altarið. Á þessu litla ljósi var
kveikt fyrir öll þau sem hafa átt um sárt að binda vegna áfalla undanfarnar
vikur. Ljósið litla sem logar hér í kertastjakanum og þið sem heima sitjið
sjáið ekki - en finnið kannski fyrir - er
ljósið okkar allra, því í þessu ljósi sameinum við hugi okkar og glæðum
neistann sem býr innra með okkur. Þetta ljós er merki um von og birtu og það styrkir
okkur í trúnni um að hlutirnir muni fara á betri veg.
Það var kaldan en
bjartan septembermorgun að við lögðum af stað tveir prestar héðan frá
Hafnarfjarðarkirkju til Krýsuvíkur í þeim tilgangi að halda þar árlega
haustmessu. Við lögðum af stað glöð í
bragði og dásömuðum náttúrufegurðina á leiðinni enda er upplifun að keyra
Krýsuvíkurleið á björtum haustdegi - og þó að það sé jafnvel dumbungur í
veðrinu eins og stundum er á þessu svæði, þá leynir stórfengleg náttúran sér aldrei á
þessari leið. Fjallavötn, sprengigígar og gular fjallshlíðar að hausti. Sköpun
Guðs í allri sinni dýrð. Það er hins vegar gjarnan stutt á milli ljóss og
myrkurs í þessum heimi og þegar við síst eigum von á þá fer lífið með okkur í
óvæntar áttir. Samdægurs bárust okkur landsmönnum lamandi sorgarfréttir af
þessum sömu slóðum. Ekki voru það fyrstu hörmungar fréttirnar sem íslenskt samfélag
hafði fengið þessi síðustu misseri.
En hvernig getum
við mætt slíkum fregnum? Getum við hjálpað með einhverjum hætti? Getum við
verið ljósið á ljósastikunni og lagt okkar að mörkum? Sannarlega þráum við það
mörg að geta orðið að liði.
Í textanum úr
guðspjallinu sem lesið var hér áðan segir Jesús við lærisveina sína: „Ekki bera menn inn ljós og setja það undir mæliker eða bekk. Er það ekki
sett á ljósastiku?” Jesús felur okkur það samfélagslega hlutverk að láta
ljósið ekki slokkna sem hann hefur borið með sér í heiminn. Hann biður okkur að
halda því á lofti og bera það manna á milli. Við erum áhrifavaldar segir hann
og hlutverk okkar er að vera boðberar kærleikans í köldum og hörðum heimi.
Það er þrátt fyrir
það margt sem bendir til þess að afskiptaleysi sé vaxandi vandamál í okkar
samfélagi. Óttinn við að ógna eigin
öryggi kemur þá oft í veg fyrir að gripið sé inní aðstæður þar sem grunur
leikur á að ekki sé allt með felldu. Þessi ótti er eðlilegur og getur átt rétt
á sér, en við megum þrátt fyrir það ekki láta hann hindra okkur til góðra verka,
heldur þurfum við nú sem aldrei fyrr að sýna hugrekki og samlíðan. - Láta okkur
ekki vera sama um náungann. Öll
þörfnumst við umhyggju og samlíðunar frá samferðafólki okkar – og það sem meira
er, við þörfnumst þess öll að sýna öðrum manneskjum samkennd og umhyggju. Við
erum líka áhrifamikil segir Jesú. Við getum með orðum, gjörðum og allri veru
okkar snert við fólki og áorkað þannig miklu. Við getum ýmist byggt upp eða
rifið niður. Við getum fengið aðra með okkur í lið eða á móti. Við skiptum
sköpum í lífi hvers annars þó við áttum okkur ekki alltaf á því.
„Gætið að hvað þið heyrið. Með þeim mæli, sem þið mælið, mun ykkur mælt
verða og við ykkur bætt“. Hér biður Jesú okkur jafnframt að varðveita boðskapinn
og vanda okkur þegar við miðlum honum áfram. Hann leggur til að við höldum því
á lofti sem gott er en drögum úr neikvæðum sögusögnum sem byggðar eru á veikum
grunni. Við eigum ekki að vera Gróa á Leiti samfélagsins, sem áttar sig sjaldnast á því hvaða afleiðingar ánægja hennar
af frásögnum getur haft fyrir annað fólk. En könnumst við ekki öll við að hafa verið Gróa
í okkar í eigin lífi og gleymt okkur í sögusögnum sem við höfum haft litla
vitneskju um hvort eru sannar? Jesús biður okkur um að vera minnug þess að
slíkir sleggjudómar geta verið hreint samfélagsmein og að dómharka og hroki
lýsa gjarnan hræddri manneskju. Nú má ekki skilja það sem svo að við höfum ekki
fullan rétt á því að hafa áhuga á öðru fólki og lífi þess – þvert á móti leggur
Jesús áherslu á að við sýnum öðru fólki áhuga - en verum meðvituð um á hvaða
hátt við höfum áhuga á lífi annarra og skoðum hvers eðlis áhuginn er og hvaða
tilgang hann hefur og leggjum okkur fram um að áhuginn sé uppbyggilegur –
þannig vöxum við og þroskumst í samfélagi við annað fólk.
Kveiktu á ljósi hvar sem þú ert
kveikirðu á öðru er betur að gert
þó loginn
sé veikur lýsir hann sterkt
og ekki
gleyma öðru ljósi að morgni
Þetta
bænaljóð Valgeirs Guðþjónssonar lýsir mikilvægi þess að við kveikjum ljós hjá samferðafólki
okkar. En um leið og bænaljóðið hvetur okkur til að kveikja á ljósi í hjörtum
annars fólks, þá hvetur það okkur líka til að halda loganum lifandi í hjarta
okkar sjálfra – og kannski er það einmitt það sem gjarnan er vandasamast. En þó að sá logi sé stundum veikur þá er hann
ekki tilgangslaus. Ljósið, hversu veikt sem það er, á það nefnilega til að
endurkastasta og speglast.
Í
rannsóknum um áfallafræði kemur fram að fólk sem trúir og iðkar trú sína og bænalíf
– kemst fyrr í geegnum erfið áföll sem það lendir í um ævina. Hugur okkar er
nefnilega máttarstólpi í líðan okkar og getur stjórnað miklu um hvernig við
komumst af þegar við erum hrædd eða sorgmædd. Og í ljósi þess er áhugavert að veita
því athygli hversu miklu máli meðvitund okkar getur skipt í leit okkar að vellíðan
og hamingju – í leit okkar að ljósinu.
Hafið þið einhverntímann velt því fyrir
ykkur hvernig þið eruð á svipin þegar þið eruð að skoða eitthvað í símanum ykkar
eða dagblaðinu? Flest erum við sennilega frekar ómeðvituð um svipbrigði okkar á
þeirri stundu – enda er einbeiting okkar þá á öðru. Það hefur hins vegar verið
rannsakað að svipbrigði okkar geta haft mikil áhrif á okkar innri líðan. Ef við
ákveðum að vera glaðleg á svipinn og lyftum munnvikjunum örlítið upp, í stað
þess að leyfa þeim að síga niður, þá plötum við heilann víst og hann heldur að
við séum glöð og í góðu skapi. Og um leið og við lyftum munnvikjunum örlítið erum
við einnig að miðla gleðinni, ljósinu og voninni og þannig erum við líka betur
í stakk búin til að mæta því óvænta af öryggi.
Þegar hauströkkrið hellist yfir er fátt hlýlegra en að kveikja
á litlu kerti. Ef þú hefur tækifæri til, hlustandi góður – kveiktu þá á litlu
kerti þegar fer að rökkva í kvöld og hugsaðu til þeirra sem eiga um sárt að
binda. Farðu jafnvel með stutta bæn í huganum, bæn frá eigin brjósti. Hún þarf
ekki að innihalda mörg orð.
Trúin er nefnilega máttarstólpi í lífi okkar allra – ekki
bara þegar á reynir hjá okkur sjálfum, heldur líka þegar við viljum sýna
samstöðu og samhyggð með öðru fólki sem á um sárt að binda.
Dýrð sé Guði, föður og syni og heilögum anda svo sem var
í upphafi, er og verður um aldir alda. Amen
